خسارت معنوی در حقوق اسلام، ایران و نظامهای حقوقی معاصر

در گستره مطالعه عميق تطبيقي با بهره‌گيري از عوامل پويايي فقه مانند عقل مستقل، بناء عقلا و قاعده لاضرر است كه مسئوليت مدني ناشي از ايراد خسارت معنوي و روشهاي جبران آن در حقوق اسلام و ايران اثبات مي‌شود در اين نوشتار سعي شده است با تتبع در منابع حقوقي نظامهاي حقوقي معاصر و منابع فقهي و بكارگيري روش تحقيق كتابخانه‌اي و منطق حقوق و روش اجتهاد و استنباط، فرضيات زير اثبات شود: 1. شناسايي حقوق و سرمايه‌هاي معنوي و حمايت از آن ريشه در مفاهيم اخلاقي و قواعد حقوقي اسلام دارد. 2. در نظام حقوقي اسلام روشهاي متنوعي براي جبران خسارت معنوي پيش‌بيني شده است و همچنين جبران خسارت وارده به حقوق و سرمايه‌هاي معنوي به وسيله مال امري است كه در حقوق اسلامي قابل اثبات است. 3. در نظامهاي حقوقي معاصر روشهاي متنوعي جهت جبران خسارت معنوي پيش‌بيني شده است. 4. حقوق كشورهاي خارجي و حقوق بين الملل، جبران مالي خسارت معنوي را مورد پذيرش قرار داده‌اند. اين نوشتار در سه بخش نگارش يافته است كه بخش اول آن به كليات اختصاص يافته است مطالب اين بخش در سه فصل تحت عناوين « 1. تعريف و انواع خسارت معنوي 2. منشا اعتبار جبران خسارت معنوي و تطور تاريخي آن 3. مباني مسئوليت ناشي از ايراد خسارت معنوي» ارايه گرديده است. در بخش دوم خسارت معنوي و مسؤوليت‌هاي ناشي از آن در حقوق اسلام و ايران در دو فصل مستقل مورد بحث و بررسي قرار گرفته است و در نهايت بخش سوم اين نوشتار ناظر به مطالعه تطبيقي خسارت معنوي مي باشد كه در فصل اول جبران خسارت معنوي در دكترينهاي حقوقي، رويه‌هاي قضايي و قوانين برخي از كشورهاي پيرو نظامهاي حقوقي بحث شده است و فصل دوم آن نيز به روشهاي جبران خسارت معنوي اختصاص داده شده است.