در ستایش عشق

«در ستایش عشق» با جمله ای از آرتور رمبو آغاز می شود: «همان طور که می دانیم، عشق را باید از نو ابداع کرد.»  این جمله که رمبو در مناسبتی دیگر گفته، در این روزگار بیش از هر زمان دیگری معنا و مصداق پیدا کرده است و مدخل بسیار مناسبی ست برای کتابی که قرار است در ابتدای قرن بیست و یکم به موضوع عشق بپردازد. در دنیایی که نسبت به چند دهه قبل به شکلی عمیق دگرگون شده، ارزش‎های واژگونه در آن بسیارند و ارزش‎هایی تازه آن نیز همچنین؛ ارزش‎هایی که ماهیتاً سنخیت چندانی با گذشته ندارند. 

می‎گویند عشق موضوعی ازلی و ابدی‎ست که در محدوده هنر به عنوان مرکز ثقل هر اثر، همواره بدان پرداخته شده است. اما کافی‎ست یکی از رمان های عاشقانه کلاسیک را در دست بگیریم، به سادگی می‎توان دریافت که معنا و مفهوم عشق به مراتب بیش از آنچه ما می‎پندارم دگرگون شده است. 

به خصوص آنکه در پرتوی دگرگونی های حاصل از پیشرفت های تکنولوژیک از معنا و مفهوم اخلاقی خود نیز به شدت تهی شده است. «عشقی که ما می‎شناسیم، در معرض تهدید است. دنیای مدرن مغلوب مصرف گرایی‎ست، دنیایی که قرارهای عاشقانه آنلاین را، عاشقانه‎ای بی خطر را وعده می‎دهد و عشق در اغلب موارد نوعی میل و لذت گرایی تلقی می‎شود.» در دنیای امروز به ویژه از زمانی که وسایل ارتباط جمعی در فضای مجازی شکل گرفته، معنا و مفهوم عشق بیش از هر زمان دیگری دگرگون و مسخ شده است. به‎ویژه آنکه عشق را از مهم ترین وجهه آن، یعنی خطر کردن و احتمال رنج تهی کرده است. در چنین دنیایی‎ست که گفته آرتور رمبو بیش از هر زمان دیگر ضرورت پیدا می‎کند، بی‎شک باید عشق را از نو ابداع کرد.

کتاب «در ستایش عشق» که با ترجمه مریم عبدالرحیم کاشی به همت نشر ققنوس منتشرشده است، حاصل گفتگوی نیکلاس ترونگ با آلن بدیو فیلسوف فرانسوی. این گفتگو بخشی از مجموعه تئاتر ایده‎هاست که در جشنواره آوینیون به پیشنهاد ترونگ با موضوع بزرگداشت عشق انجام شده است. موضوعی که به اعتراف آلن بدیو از همان آغاز هیجان زده اش کرده تا بدون هیچ تردیدی از آن استقبال کند.

این گفتگو در سال ۲۰۰۸ انجام شده، اما متن آن در قالب کتاب، با عنوان «In Praise of Love» در سال ۲۰۱۲ به چاپ رسیده است. آلن بدیو خود معتقد است که این کتاب از ابتدا تا انتها اثری ست در ستایش از عشق سروده فیلسوفی که مانند افلاطون و به نقل از او می‎اندیشد «کسی که از عشق شروع نکند، هیچ گاه پی به ماهیت فلسفه نخواهد برد.». 

متن کتاب شکلی پرسش و پاسخی دارد، تصور عشق به عنوان نیرویی همه‎گیر، ویرانگر که حدود و شئون اجتماعی را زیر پا می‎گذارد، باعث شده است که کتاب حاضر به متنی سرزنده و توأم با ضرب آهنگی خودانگیخته ب بدل شود که درواقع رساله آتشین و پرشور آلن بدیوست در دفاع از مقوله عشق.

کتاب حاضر علاوه بر مقدمه کوتاه نویسنده از شش فصل تشکیل شده که عناوین آن‎ها به قرار زیرند: عشق در معرض تهدید، فلاسفه و عشق، ساخت عشق، حقیقت عشق، عشق و سیاست، عشق و هنر.

در فصل نخست بدیو با اشاره به شعارهای تبلیغاتی وب سایت‎های اینترنتی دوست یابی به عنوان نمادی از این روزگار که می کوشد به شکلی آزاردهنده و با شعارهایی که به قول او نفس آدم را بند می‎آورد؛ عشق را به موضوعی بدل کند که امنیت مهم ترین عامل آن محسوب می‎شود: عاشق شوید بدون آنکه در دام عشق گرفتار شوید، عشق را تمام و کمال بدون رنج به دست آورید، تعلیم و آماده سازی برای عشق...؛

اما آلن بدیو این شعارها را گزافه پردازی‎هایی محسوب می‎کند که حاصل عدم درک درست از مقوله عشق هستند. چراکه معتقد است عشق موهبتی نیست که در کمال امنیت به انسان بخشیده شود. بدیو در چنین فضایی هوشمندانه بر این نکته تأکید دارد که در این روزگار قرار است تجربه عشق در بدون هیچ خطری که امنیت فرد را تهدید کند به او ارزانی شود، اما با این کار درواقع معنا و مفهوم خود عشق است که در معرض خطر قرار می‎گیرد و آن را از حقیقت شورانگیز خود تهی می‎کند.

در فصول بعد، بدیو با توسل به اندیشه متفکران بنام مختلف، از سورن کی یر کگور و سیمون دو بووار گرفته تا مارسل پروست و لاکان، مخاطب را ترغیب می کند که از عشق نترسد، بلکه آن را همانند ماجراجویی شکوهمندی ببیند که دست آخر او را از وسواس فکری نسبت به خود می رهاند.

به این ترتیب او در هر فصل می کوشد گوشه‎هایی از حقیقت عشق را بازنمایی کرده و در برابر ماهیت مسخ شده آن در این روزگار قرار داده و مخاطب را به اندیشیدن وادارد. در فصل سوم که ساخت عشق نام دارد به پاره‎ای شاخص‎های تعیین کننده درونی عشق می‎پردازد. در انتهای کتاب بدیو با اشاره به این که فرانسه را کشور تحول ها و دگرگونی ها می خواند، به این نتیجه می رسد که عشق با تغییرات تاریخی گره خورده است و البته این را فراموش نمی کند که باید عشق را از نو ابداع کرد و باید با عشق آغاز کرد. 

آلن بدیو در این کتاب با زبانی موجز همه فهم و شورانگیز می‎کوشد مروری داشته باشد به سیر تطور عشق در لایه‎های بیرونی و درونی آن درگذر تغییر و تحولاتی که دگرگونی های تاریخی خوانده می شود. حاصل هم کتابی است که خواندنش لذت بخش وافسون کننده است.

شما دوستان عزیز میتوانید برای خرید کتاب در ستایش عشق با شماره های کتابفروشی فردا تماس بگیرید و یا به صورتی اینترنتی کتاب در ستایش عشق از سایت فردا بوک خریداری نموده و درب منزل تحویل بگیرید