سربازان مزدور: سرگذشت ممالیک

در قسمتي از پيشگفتار اين كتاب چنين آمده است: در چندين اثر قبلي‌ام به پيشداوريهاي ظريف و فوق‌العاده‌اي كه براي قرنهاي متمادي در غرب توسط حكومتها در مورد تاريخ آموزش داده شده اشاره كرده‌ام. يكي از عميق‌ترين اين پيشداوريها، حذف تاريخ ملل مسلمان از رئوس مطالب آموزشي مدارس و دانشگاهها بوده است. اين حذف بدون شك پايه در جنگهاي طولاني نظامي ميان مسلمانان و مسيحيان داشته است. يك‌هزار سال نزاع و كشمكش از زمان ظهور اسلام در قرن 7 م. تا تسلط اروپاييان در قرن 17 م. امروزه شايد برخي از مردم تمايل داشته باشند تا اين حقيقت تاريخي را بپذيرند كه ملل بزرگ مسلمان به عنوان نوع بشر، كمكهاي بي‌شائبه‌اي به فرهنگ امروزي غرب داشته‌اند. اما تصور اين مسئله براي قرنهاي متمادي به شدت فراموش شده بود.آثار تاريخي يونان، روم واروپا در جهت افزايش قفسه كتابخانه‌هاي ما انتشار مي‌يافت، ولي توجه به آثار تاريخي ملل مسلمان كم بود و كاري در اين خصوص صورت نمي‌پذيرفت. از قربانيان عمده اين تصور، امپراطوري مماليك بود؛ يكي از بزرگترين قدرتها بين سالهاي 1250 تا 1517 م. . در انگلستان عده كمي از مردم از مماليك و ارتباط معمولي آنها با ناپلئون بناپارت و نبرد اهرام در سال 1798 م. مطلبي شنيده يا خوانده‌اند. در خلال تابستان و پاييز سال 1972 م. ميليونها نفر از مردم براي بازديد از گنجينه‌هاي توتن خامون در صف طولاني تمام روز را جلوي موزه بريتانيا به سر مي‌بردند. توتن خامون از فراعنه‌اي بود كه بيش از 3300 سال قبل مرده بود، آري مطالعه تاريخ مصر تحت حكومت فراعنه‌اي كه قدرت ايشان 341 سال قبل از ميلاد پايان يافت براي غربيان قابل توجه است. اما تاريخ مماليك (امپراطوري مماليك) كه 455 سال قبل پايان يافته و دقيقاً در شكل‌گيري اروپاي مدرن امروزي مؤثر بوده است در مدارس و دانشگاههاي ما تدريس نمي‌گردد. صرف نظر از مليت و عقايد مذهبي، داستان مماليك بسيار جالب به نظر مي‌رسد. براي مثال موقعيت استراتژيكي ايشان وبه خدمت گرفتن سربازان در طبقه حاكم و حكومت با خريداري غلامان جوان از استپهاي روسيه در تاريخ بي‌نظير است. حقيقت آن است كه مماليك به كمك يك سيستم خارجي توانستند يكي از امپراطوري‌هاي بزرگ جهان را برپا سازند. امپراطوري‌اي كه سابقه تاريخي‌اش از امپراطوري بريتانيا بيشتر بود. شايد بديهي بودن حقانيت مماليك دليل خوبي است تا ما در افكار و عقايد ايشان بازنگري نماييم. علاقه شخصي مضاعف من به مماليك حقيقتاً بدان جهت است كه آنها در ظهور و سقوط امپراطوري خود، ما را با تاريخ مكتوب روشن و مفيدي مواجه مي‌سازند، تاريخي كه شامل حوادث مهم و زيادي است. حوادثي كه به زحمت مي توان وجود آنها را نزد ديدگان امروزي ما در كشورهاي غربي باور كرد و به رسميت شناخت. بايد بدانيم كه پيشداوري و تعصب روي مليتها و عقايد مذهبي، ما را از دستيابي به تجربيات تاريخي زيادي محروم مي‌نمايد، تجربيات و موضوعاتي كه مي‌تواند راهنماي ما در حل مشكلات جامعه خودمان باشد.