رفتار بسیاری از خواص و شخصیت های دینی و سیاسی در سال 1388 قابل نقد، بررسی و تجزیه و تحلیل دقیق و موشکافانه است. برخی از خواص و شخصیت ها در این سال بر خلاف مشی سابق خویش، بیش از آنکه موضع بگیرند، سکوت اختیار کردند و کمتر به چشم آمدند.
برخی اما به اتخاذ مواضع غیر شفاف روی آوردند. برخی دیگر به بهانه ی دفاع از اصلاح طلبی به تخریب نظام اسلامی و برخی به بهانه ی دفاع از نظام اسلامی به تسویه حساب های شخصی پرداختند. برخی، خطاها و جرایم مدعیان اصلاح طلبی و برخی دیگر خطاها و جرایم مدعیان اصول گرایی را ندیدند.
در این میان البته بودند افرادی که به هدف دفاع از انقلاب و نظام اسلامی از دشمنان نظام ابراز برائت کرده، به نقد و تذکر اشتباهات و جرایم گروه ها و جریانات مختلف روی آوردند. گرچه ممکن بود در تشخصی میزان این خطاها و جرایم، اختلاف نظرهایی در میان صاحبان این منش وجود داشته باشد.
تلاش ما در این نوشتار اما به ارائه ی گزارشی از مجموعه مواضع آیت الله هاشمی رفسنجانی در این سال معطوف شده است.